Moderne kringlooplandbouw, nieuwe groene financiering, stadsgerichte landbouw en technische innovatie voor de stadsgerichte boer en tuinder. Kort verslag voor Occupy NL over studiedag (organisatie De Twaalf Ambachten). Oorspronkelijk gepubliceerd op de toenmalige website van Occupy Utrecht.
Studiedag “stadsgerichte kringlooplandbouw”
Vrijdag 25 november 2011
Georganiseerd door De Twaalf Ambachten i.s.m. ZLTO & Rabobank
http://www.de12ambachten.nl/document/stadsgerichtelandbouw.php
Op vrijdag 25 november 2011 organiseerde De Twaalf Ambachten een studiedag in het kader van “stadsgerichte kringlooplandbouw’ en nodigde Occupy Utrecht uit om hierbij aanwezig te zijn. Minstens drie occupy-minded mensen hebben deze dag bijgewoond. Op deze studiedag werd ingegaan op een viertal thema’s: moderne kringlooplandbouw, nieuwe groene financiering, stadsgerichte landbouw en technische innovatie voor de stadsgerichte boer en tuinder. Hier volgt een kort verslag van deze leerzame en vooral inspirerende dag en wat aanvullende informatie gerelateerd aan de hiervoor genoemde thema’s.
De Twaalf Ambachten, centrum voor ecologische technieken en werkplaats voor overlevingskennis voor de 21e eeuw, organiseerde deze studiedag tevens om de tweede uitgave van het door de heer Leeflang vertaalde boek Vierduizend jaar kringlooplandbouw te presenteren. Het is precies honderd jaar geleden dat het origineel verscheen, geschreven door landbouwpionier Prof. King. Hij bestudeerde en beschreef duurzame landbouwsystemen in Azië die vierduizend jaar goed functioneerden (totdat de kunstmest op het toneel verscheen). De dag begon dan ook met de presentatie van dit boek en een toespraak van de heer Leeflang over de noodzaak tot verandering in de huidige landbouw, om onze toekomstige voorziening- en souvereiniteit van voedsel veilig te stellen.
Gemeenten in Nederland hebben momenteel veel grond in eigendom. Die kochten zij in het verleden van boeren om er in de toekomst nieuwe (vinex)wijken te bouwen. Nu de bouwwereld redelijk stil ligt, hebben de gemeenten over het algemeen te veel ‘grondposities’. Dit zou een kans kunnen zijn voor ‘stadsgerichte landbouw’ om meer ruimte te krijgen. In elk geval is het handig om te weten dat er de komende jaren in toenemende mate terreinen zullen zijn waar geen plan voor is. Gemeenten zullen zich wellicht eerder aangesproken voelen als je zulke terreinen wilt omvormen tot moestuin, boomgaard, bostuin of akker.
John Vermeer van de Brabantse Milieufederatie sprak over de nieuwe inrichting van ‘De Nieuwe Warande’, een groot stuk land van 600 hectare tussen Tilburg Noord, Berkel-Enschot en Udenhout. Het gebied bestaat nu grotendeels uit landbouwgrond. De gemeente Tilburg wil de randen van het gebied bebouwen en het middengebied open houden. De Brabantse Milieufederatie, omwonenden, boeren en andere betrokkenen zijn rond de tafel gaan zitten en hebben een innoverend plan bedacht met ‘voedsel uit de regio’ als uitgangspunt. Zoals voor alle plannen geldt is het nog niet zeker of het doorgaat, maar de gemeente Tilburg stelt zich naar verluidt constructief op. Verschillende behoeften van ‘boer’ en ‘burger’ worden gecombineerd tot onder andere een feestboerderij, eetboerderij, educatieve boerderij en recreatieboerderij. Hierdoor zou het gebied een andere invulling krijgen, waarbij regionale voedselvoorziening centraal staat, net als betrokkenheid van de consument bij de herkomst en teelt van zijn voedsel.
Ook was er een spreker van het recyclingbedrijf Orgaworld, een van de groenste recyclingbedrijven van Nederland. Orgaworld werkt (kort door de bocht gezegd) op middelgrote schaal maar staat open voor een kleinere schaal. Ze zien het wel voor zich dat een klein dorp van zo’n drieduizend inwoners hun eigen vergisting installatie voor biologisch afbreekbaar afval heeft. Hier kunnen we veel over zeggen, maar volg vooral zelf de discussies op LinkedIn en rond de podia van Nederlandse kranten. Er gebeurt namelijk veel rondom bioafval. Een nuttig weetje is dat er tegenwoordig (te) veel hout wordt verbrand ten behoeve van ‘groene stroom’ en dat daardoor het koolstofgehalte van de bodem terugloopt. Waarschijnlijk bedoelde deze spreker dat dat een probleem is omdat koolstof de belangrijkste bouwsteen is van alle organische levensvormen.
Je wist waarschijnlijk al van het heugelijke feit dat de stichting Das & Boom opnieuw is opgericht. En dat zij het absurde wetsvoorstel voor de Nieuwe Natuurwet en voorgenomen bezuinigingen juridisch willen laten toetsen (zie www.dasenboom.nl). Hoe dan ook, Jaap Dirkmaat kon helaas niet aanwezig zijn, maar er was een videoboodschap van hem te zien die zeker het kijken waard is! Een gevarieerd eetbaar landschap met veel randen en overgangen kan de biodiversiteit en de EHS (ecologische hoofdstructuur) enorm versterken. Een zeer evenwichtige visie met veel goede argumenten, hier volgt de link naar het filmpje: http://www.youtube.com/watch?v=yTSjIG9XI5o
Naast de theoretische informatie was er op deze studiedag ook aandacht voor de praktische kant van kleinschalige landbouw. Er werd een model wiedmachine gepresenteerd, aangedreven door een elektromotor op zonnepanelen, welke is ontwikkeld vanuit een samenwerking tussen zorgboerderij De Beukenhof en Steverink Techniek (www.stichtingdebeukenhof.nl). Aan het einde van de dag werd er een Nonolet bij opbod verkocht (een composttoilet ontwikkeld door De Twaalf Ambachten). De opbrengst gaat naar een fonds dat de ontwikkeling van dit soort low-energy werktuigen, geschikt voor kleinschalige tuinders, steunt. De representant van zorgboerderij De Beukenhof kondigde onder voorbehoud aan dat hij wellicht de bouw-tekeningen online gaat plaatsen, volgens het zgn. ‘open source’ concept, zodat een ieder die een bijdrage wil leveren aan de ontwikkeling, hier de mogelijkheid toe heeft. Voor meer informatie over dit onderwerp zie: http://www.lowtechmagazine.be/2011/11/werken-in-de-biologische-landbouw.html
De Twaalf Ambachten heeft de thema’s rond eerlijk voedsel een goede impuls gegeven met deze studiedag. Er heerste duidelijk een sfeer van dóen: aan de slag. Zoals alles klein begint: abonneer je op een groentepakket in je eigen regio en koop biologische/eerlijke producten bij de boer. De volgende stap is dan al dichtbij: start een volkstuin met een paar buren in je woonwijk of richt samen een pergola-associatie of een Versvoko op (zie www.aseed.net). De Versvoko (in Vlaanderen Voedselteams geheten) is een concept waarbij mensen die bij elkaar in de buurt wonen gezamenlijk hun verse groenten, fruit en mogelijk andere voedingsproducten inkopen. Voor andere lokale mogelijkheden, zie (o.a.) de lijst van Platform Aarde Boer Consument: http://aardeboerconsument.nl/koop-van-buurman-boer. Deze initiatieven stimuleren de lokale markt, die korte productielijnen heeft en daardoor minder uitstoot en onnodige logistieke kosten.
Voorbeelden van steden die reeds een voedselstrategie hebben gemaakt:
Berlin (http://prinzessinnengarten.net), San Francisco, London, Sheffield, Rio de Janeiro, Vancouver, Toronto.
Verslag: Lucas (@Oefenboerderij) & Sandra
Met dank aan De Twaalf Ambachten voor het organiseren van deze vruchtbare dag en het nemen van het initiatief om de Occupy-beweging uit te nodigen!
Wereldvoedsel geeft een scherpe blik op de realiteit, maar draagt ook oplossingen aan: beleidsalternatieven voor de ultraliberalisering alsook landbouwtechnische praktijken die al eeuwenlang duurzaam functioneren. Geurts beschrijft en verbeeldt de systemen waarin voedselsoevereiniteit wel mogelijk blijkt, van regio’s in Vietnam tot Zuid-Afrika.
